کد مطلب:252488 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:219
تضاد سیاسی درون دربار
سیاست متوكل از درون دربار مواجه با یك موج بسیار نیرومند به رهبری پسرش منتصر بود و همان طور كه گفته شد منتصر در سال 247 به خاطر گرایش به علویان و هم پیمانی با تركها از ولایت عهدی كنار گذاشته شد، و همین سبب گردید تا او به دامان تركها فرو افتد. و چنان كه پیروان علویان نیز او را سمبلی برای تداوم نهضت و مخالفت خود به شمار آوردند. از سوی دیگر فرماندهان ترك وقتی احساس كردند كه خلیفه به زودی ضربه كوبنده ائی بر آنها وارد خواهد ساخت، پیش از آنكه سیاهی شب آنها را به هلاك مغاك فرو پوشاند از سپیدی پگاه استفاده كرده به تبانی و توطئه پرداختند و بالاخره 4 شول 247 ه
[ صفحه 178]
شب چهارشنبه در شهر جعفریه در یك یورش ماهرانه او را به قتل رساندند، ریاست توطئه با وصیف تركی و بغاالشرابی بود، فتح بن خاقان در دفاع از خلیفه جان خود را باخت. قتل متوكل آغاز پایان سلطه و نفوذ خلیفه و قدرت خلافت عباسیان بود. گرفتاری متوكل در مشكلات داخلی و تلاش او در راه تثبیت خلافت در مقابل تركها و علویان او را از پرداختن به مسائل دیگر و سایر مناطق تحت نفوذ خلافت باز داشته بود، تمایلات تجزیه طلبانه ایی كه از زمان هارون الرشید و مأمون پیدا شده بود، تقویت گردید صفاریان در سیستان به سال 254 ه با تشكیل یك دولت كوچك اعلان خود مختاری كردند، در سال 240 حمص سر به شورش گذاشت، ارمنستان در راه تلاش برای خود مختاری و تجزیه بود، حبشه سر به طغیان گذاشته و از پرداخت مالیات سرانه سرباز زدند.
بیزنطی ها فرصت را غنیمت شمرده از زمین و دریا به سواحل مصر حمله كردند، ناوگان بیزنطی ها در سال 238 ه به ساحل دمیاط حمله آورد، در حالی كه مزدوران و مدافعان مصری سرگرم برگزاری جشنی خاص در فسطا بودند، بیزنطی ها وحشیانه به ساحل مصر ریختند و بردند و سوختند و 600 زن را به روایت ابن اثیر و ابن العبری هتك حرمت و تجاوز به عنف كردند، حاصل آنكه در این جنگ ناجوانمردانه هیچ یك از طرفین سودی نبرد و نتیجه ای عاید نگردید.
با كشته شدن متوكل افق جدیدی از روند حركت و سیر خلافت
[ صفحه 179]
عباسیان گشوده گردید كه در آن، فرماندهان ارتشی ترك، بر طبق تمایلات خود خلیفه ای را انتخاب كرده و سپس به قتل رسانده و یا عزل می كردند. دیگر برای اصطلاح خلفاء كمترین نفوذ سیاسی جز به مقدار اندكی آن هم در زمان حكومت كوتاه موفق اخوی معتمد و پس از آن معتضد پسر موفق نمانده بود كه در آن مدت، خلیفه وقت از مقداری قدرت و نفوذ برخوردار بود، اما همان طور كه گفته شد مدتش بسیار كم بود و مجددا فرماندهان ترك به عرصه ی سیاست بازگشته و زمام حكومت و امور خلافت را به دست گرفتند.
[ صفحه 178]
شب چهارشنبه در شهر جعفریه در یك یورش ماهرانه او را به قتل رساندند، ریاست توطئه با وصیف تركی و بغاالشرابی بود، فتح بن خاقان در دفاع از خلیفه جان خود را باخت. قتل متوكل آغاز پایان سلطه و نفوذ خلیفه و قدرت خلافت عباسیان بود. گرفتاری متوكل در مشكلات داخلی و تلاش او در راه تثبیت خلافت در مقابل تركها و علویان او را از پرداختن به مسائل دیگر و سایر مناطق تحت نفوذ خلافت باز داشته بود، تمایلات تجزیه طلبانه ایی كه از زمان هارون الرشید و مأمون پیدا شده بود، تقویت گردید صفاریان در سیستان به سال 254 ه با تشكیل یك دولت كوچك اعلان خود مختاری كردند، در سال 240 حمص سر به شورش گذاشت، ارمنستان در راه تلاش برای خود مختاری و تجزیه بود، حبشه سر به طغیان گذاشته و از پرداخت مالیات سرانه سرباز زدند.
بیزنطی ها فرصت را غنیمت شمرده از زمین و دریا به سواحل مصر حمله كردند، ناوگان بیزنطی ها در سال 238 ه به ساحل دمیاط حمله آورد، در حالی كه مزدوران و مدافعان مصری سرگرم برگزاری جشنی خاص در فسطا بودند، بیزنطی ها وحشیانه به ساحل مصر ریختند و بردند و سوختند و 600 زن را به روایت ابن اثیر و ابن العبری هتك حرمت و تجاوز به عنف كردند، حاصل آنكه در این جنگ ناجوانمردانه هیچ یك از طرفین سودی نبرد و نتیجه ای عاید نگردید.
با كشته شدن متوكل افق جدیدی از روند حركت و سیر خلافت
[ صفحه 179]
عباسیان گشوده گردید كه در آن، فرماندهان ارتشی ترك، بر طبق تمایلات خود خلیفه ای را انتخاب كرده و سپس به قتل رسانده و یا عزل می كردند. دیگر برای اصطلاح خلفاء كمترین نفوذ سیاسی جز به مقدار اندكی آن هم در زمان حكومت كوتاه موفق اخوی معتمد و پس از آن معتضد پسر موفق نمانده بود كه در آن مدت، خلیفه وقت از مقداری قدرت و نفوذ برخوردار بود، اما همان طور كه گفته شد مدتش بسیار كم بود و مجددا فرماندهان ترك به عرصه ی سیاست بازگشته و زمام حكومت و امور خلافت را به دست گرفتند.